De Vuurvogel, Ede (afgerond)

Over het gebouw

Oppervlakte: 1.150 m2
Aantal lokalen: 7
Bouwjaar: 1952

Type gebouw: het schoolgebouw is een gemeentelijk monument. Het ontwerp van het gebouw is traditionalistisch qua hoofdvorm en opzet, maar modernistisch in de constructie en het gebruik van glas. De school heeft ook de bijnaam ‘de glazen school’. Vooral de voormalige hoofdingang springt in het oog: een betonnen afdak in klassieke stijl.

Bijzonderheden: Monumentaal gebouw
Initiële ambitie: energieneutraal en fris

Uitvoering: Klasse B, BENG

Over de wijk

De Vuurvogel ligt in de Vogelbuurt in Ede-West. De Vogelbuurt bestaat uit zeven buurten die hun oorsprong kennen in de wederopbouw. De buurten verschillen sterk van elkaar, maar delen de eigenschap dat er sprake is van vergrijzing van de bewoners. De gemeente Ede koppelt in de Vogelbuurt fysieke doelen aan sociaal-maatschappelijke opgaven. ‘Schoon, heel en veilig’ is hierbij het uitgangspunt.

Onderwijsvisie

De Vuurvogel is een vrijeschool, en legt uit op hun website:

“De vrijeschool streeft naar een ontwikkeling van de verschillende kwaliteiten van de leerlingen. Daarom wordt naast de intellectuele of cognitieve ontwikkeling de emotionele, sociale en kunstzinnige vorming van het kind gestimuleerd. Leerlingen [..] ontwikkelen een grote interesse in de wereld waarin we leven, een gezonde moraliteit en wil tot zelfontplooiing.”

Waarom in dit project?

De gemeente Ede wilde kennis en ervaring opdoen op inhoudelijk, procedureel en financieel gebied:

‘‘We realiseren ons dat voor grote en innovatieve resultaten een andere wijze van opdrachtverlening en aanbesteding noodzakelijk is. Niet alleen in de uitvraag maar ook in samenwerking met alle betrokken partijen.’’

Deelname aan het innovatieprogramma hielp de gemeente hiermee. Daarnaast maakte de pilot de verduurzaming van een gemeentelijk monument mogelijk.

Het bestuur van de Vuurvogel en de koepel waar deze onder valt wil de ervaringen uit de pilot gebruiken voor de renovatie en verduurzaming van de overige 17 scholen in de stichting. Zo wordt het ventilatiesysteem al bij twee andere scholen gebruikt en is stadswarmte een mogelijkheid die onderzocht wordt per school.

Aanpak en aanpassingen

Drie partijen waren uitgenodigd, waarbij SMT Bouw & Vastgoed uiteindelijk als partner is geselecteerd. Er is een analyse uitgevoerd naar de verschillende verwarmingsconcepten. Uit deze analyse is gebleken dat de aansluiting op de stadsverwarming van Ede de beste optie was voor deze school. Daarnaast is besloten om zonnepanelen op het dak van het bijgebouw te installeren. Op het hoofdgebouw was dit niet mogelijk vanwege de monumentale status. Ook is er gekozen voor een CO₂-gedreven ventilatiesysteem, wat automatisch werkt. De zonnepanelen zorgen voor de stroom van dit systeem.

Gemeente en schoolbestuur hebben vooraf duidelijke kaders afgesproken over het project. Het schoolbestuur droeg 10% bij aan het budget, een afspraak die voor alle bouwprojecten voor het onderwijs in Ede geldt. Er is geen Total Cost of Ownership doorgerekend, omdat de school en gemeente het van tevoren eens waren over de financiering. De Materiële Instandhouding (MI) vergoeding die de school ontvangt van het ministerie wordt gebruikt om de exploitatiekosten te dekken.

De professionele houding van het schoolbestuur en de gemeente zijn van doorslaggevend belang voor het succesvolle verloop van deze pilot. Beide partijen zijn zeer coöperatief ingesteld, al vanaf de start van het project. Nu het gebouw in gebruik is, zijn de leerlingen en leraren erg tevreden over het resultaat. Omdat de ventilatie automatisch gaat, hoeven zij hier niet naar om te kijken. Ook het verwarmingssysteem werkt op een simpele manier waar bijna geen bijsturing voor nodig is.

Looptijd

In 2018 hebben het schoolbestuur en de gemeente samen een aanvraag ingediend voor het Innovatieprogramma Aardgasvrije en Frisse Basisscholen. Onder begeleiding van een procesbegeleider van het Innovatieprogramma is het project in 2019 gestart. Begin 2019 stond in het teken van voorbereidende werkzaamheden (bijvoorbeeld de samenwerking tussen gemeente en bestuur). De bouwpartner heeft in juni 2020 het bouwteamontwerp afgerond. Er is overeenstemming over het budget tussen gemeente Ede en het bestuur. Na goedkeuring van het eindontwerp door de afdeling Huisvesting, is de bouw ingepland.

Vanwege de aanwezigheid van vleermuizen op de locatie en de bijbehorende onderzoeken en maatregelen hiervoor is de start van de werkzaamheden een jaar uitgesteld. Ook is er asbest gevonden in de lijm van het linoleum. Dit heeft door efficiënte inzet van personeel uiteindelijk niet voor een vertraging gezorgd. Hoewel er later dan gepland gestart is verliepen de werkzaamheden van het project volgens de (opgeschoven) planning. De renovatie heeft een half jaar geduurd, van december 2021 tot en met juli 2022. Uiteindelijk is de school in augustus 2022 in gebruik genomen.

Ervaringen sinds oplevering

De kinderen en leraren genieten van het gebouw, wat naar behoren functioneert. De eerste ervaringen met warmte in de school zullen in de zomer van 2023 plaatsvinden.

Unieke kenmerken en leerpunten

• Het schoolbestuur had het bouwbeheerschap bij dit traject. Een goede samenwerkingsrelatie met de gemeente was hiervoor nodig, en hierop is vanaf het begin in geïnvesteerd.
• De monumentale status van de Vuurvogel betekende dat onderdelen van het pand er hetzelfde uit moesten blijven zien. Monumenten renoveren kost vaak meer geld omdat onderdelen bij het gebouw moeten passen. Zorg daarom voor extra grote pot met reserves; tegenslagen tijdens de verbouwing zijn duur vanwege de meerwerkkosten.
• Wanneer je vroeg in het proces onderzoeken naar vleermuizen en asbest (grondig) laat uitvoeren, is er minder kans dat dit uiteindelijk voor vertraging gaat zorgen in de uitvoering.